– เครื่องแต่งกาย

แม้ในอดีตคนญี่ปุ่นจะใส่กิโมโนในชีวิตประจำวันแต่ปัจจุบันคนที่ใส่กิโมโนในชีวิตประจำวันนั้นแทบจะไม่มีเหลืออยู่ ปัจจุบันจะใส่ชุดแบบตะวันตกเป็นส่วนใหญ่

– ศาสนา

เชื่อกันว่าสำหรับคนญี่ปุ่นแล้วคนที่ยึดถือศาสนาอย่างจริงจังนั้นมีไม่มากนัก การที่คนญี่ปุ่นไปบูชาเทพเจ้าที่ศาลเจ้าบ้าง ไปเคารพศพที่วัดบ้าง แต่ก็ยังนำต้นคริสต์มาสออกมาฉลองในเทศกาลคริสต์มาสด้วยเช่นกันนี้ก็เป็นเรื่องปกติในประเทศญี่ปุ่น

– ที่อยู่อาศัย

เนื่องจากจำนวนประชากรในญี่ปุ่นเมื่อเทียบกับพื้นที่ของประเทศแล้วค่อนข้างเบียดเสียดทำให้ผู้คนในเมืองอย่างโตเกียวหรือโอซาก้าส่วนใหญ่จะอาศัยอยู่ในแมนชั่น (คอนโดมิเนียม) หรืออพาร์ตเมนต์ โดยแมนชั่นในเมืองนั้นส่วนใหญ่จะมีค่าเช่าสูง และมีการแลกเปลี่ยนซื้อขายกันในราคาสูงเช่นกัน แม้ในตัวเมืองจะมีคนอาศัยอยู่ในบ้านสไตล์ญี่ปุ่นไม่มากแต่หากออกไปนอกเมืองหรือตามชนบทแล้วก็ยังพอพบเห็นได้อยู่

– โรงเรียน

การศึกษาขั้นพื้นฐานของญี่ปุ่นประกอบด้วยชั้นประถมศึกษา 6 ปี และชั้นมัธยมศึกษาตอนต้นอีก 3 ปี รวมเป็น 9 ปี หลังจากนั้นจะเป็นระดับชั้นมัธยมศึกษาตอนปลายอีก 3 ปี หรือไม่ก็เข้าโรงเรียนเฉพาะทาง มีคนที่เรียนต่อระดับมหาวิทยาลัย 4 ปี หรือเรียนมหาวิทยาลัยระยะสั้นเช่นกัน นอกจากนี้ภาคการศึกษาใหม่ของญี่ปุ่นจะเริ่มในเดือนเมษายน และจะจัดพิธีจบการศึกษาในเดือนมีนาคม

– คำพูด

ภาษาทางการของญี่ปุ่น คือ ภาษาญี่ปุ่น แม้ว่าการศึกษาขั้นพื้นฐานจะมีภาษาอังกฤษรวมอยู่ด้วย แต่คนญี่ปุ่นที่ไม่สามารถพูดคุยบทสนทนาง่ายๆ หรือบอกทางให้กับชาวต่างชาติเข้าไปพูดคุยทักทายด้วยก็มีอยู่มากเช่นกัน

เรามาทำความรู้จักกิจกรรมต่างๆ ที่จะเกิดขึ้นในเทศกาลปีใหม่ส่งท้ายปีเก่าของคนญี่ปุ่น กันสักเล็กน้อยว่ามีกิจกรรมอะไรที่น่าสนใจกันบ้าง

ในวันที่ 1 ถึงวันที่ 3 หรือที่คนญี่ปุ่นเรียกว่า “โชวกัตซึซันกะนิจิ”  ชาวญี่ปุ่นจะเริ่มเทศกาลส่งท้ายปีเก่าต้อนรับปีใหม่กันตั้งแต่ในช่วงประมาณกลางเดือนธันวาคม ไปจนถึงกลางเดือนมกราคม และในช่วงเวลานี้ มีกิจกรรมมากมายที่แสดงให้เห็นถึงวัฒนธรรมประเพณี และอุปนิสัย ของคนญี่ปุ่น

หากเมื่อกล่าวถึงอาหารแล้ว สำหรับคนญี่ปุ่นเองสิ่งที่คนญี่ปุ่นนิยมทานกันในคืนวันที่ 31 ธันวาคม เพื่อเป็นการต้อนรับปีใหม่ที่จะมาถึงก็คือ โทชิโคชิโซบะ โดยเป็นสัญญาลักษณ์ของการมีอายุยืนยาว เพราะมีลักษณะที่เป็นเส้นยาว ชาวญี่ปุ่นจึงมีความเชื่อว่าหากได้รับทานโซบะในวันที่ 31 ธันวาคมแล้ว จะมีอายุยืนยาวเหมือนเส้นของโทชิโคชิโซบะนั้นเอง

และตามสถานที่ต่างๆ อาทิเช่น สวนสนุก ก็มีกิจกรรมต่างๆเพื่อร่วมต้อนรับปีใหม่ด้วย เช่น มีการจุดพลุ การจัดคอนเสิร์ต เพื่อให้ผู้คนได้มาร่วมกันนับถอยหลัง เฉลิมฉลองต้อนรับวันปีใหม่ด้วยกัน ในสภาพอากาศที่หนาวเหน็บ และนอกจากนี้ รถไฟสายต่างๆ ก็ยังเปิดให้บริการเป็นพิเศษ โดยการเพิ่มเที่ยวรถไฟ และขยายเวลาทำการไปจนถึงเช้าเช่นกัน

ตามศาลเจ้า หรือ วัดชินโตที่ใหญ่ๆ ก็จะแน่นขนัดไปด้วยผู้คนที่มีมาร่วมฟังการตีระฆังส่งท้ายปีเก่า ต้อนรับปีใหม่หรือที่เรียกว่า โจยะโนะคะเนะ ตามประเพณีโบราณของญี่ปุ่น พระจะตีระฆังจำนวน 108 ครั้ง ซึ่งถือเป็นการขับไล่สิ่งชั่วร้าย 108 อย่างที่มีอยู่ในตัวมนุษย์ เมื่อตีครบ 108 ครั้ง ก็ถือว่ากิเลสตัณหา ความโลภต่าง ๆ ที่อยู่ในตัวได้ถูกชำระออกไป พร้อมที่จะต้อนรับวันใหม่ ปีใหม่ด้วยจิตใจที่บริสุทธ์อย่างแท้จริง

และเมื่อเข้าสู่วันที่ 1 มกราคมแล้ว วันแรกของปีซึ่งเรียกว่า กังจิซึ เปรียบเสมือนวันแห่งการเริ่มต้น และต้อนรับสิ่งใหม่ ๆ เข้ามาในชีวิต ผู้คนก็จะพากันไปทำบุญตามวัด ไหว้พระเพื่อเป็นสิริมงคล และอธิษฐานขอพรจากสิ่งศักดิ์สิทธิ์ซึ่งจะเริ่มทำกันตั้งแต่วันที่ 1 – 3 มกราคม

ในตอนเช้าของวันปีใหม่ หรือที่เรียกว่า กังทัน สมาชิกในครอบครัวจะอยู่กันพร้อมหน้า เพื่อรับประทานอาหารมื้อแรกของปีใหม่ร่วมกัน

คืนก่อนวันปีใหม่ หรือวันสิ้นปี

ในช่วงข้ามปีในคืนที่ 31 ธันวาคม เรียกว่า “โอมิโซกะ” นี้ ชาวญี่ปุ่นจะนิยมทำความสะอาดบ้านครั้งยิ่งใหญ่ เพื่อตอนรับสิ่งดีๆ ในปีที่กำลังจะมาถึง แต่ละบ้านจะจัดเตรียมอาหารอย่างอุดมสมบูรณ์เตรียมร่วมฉลองวันปีใหม่กับสมาชิกในครอบครัว และจะนิยมรับประทาน “โทชิโคชิโซบะ” เพื่อขอให้มีชีวิตที่ยืนยาว ตกเวลากลางคืนจะพร้อมใจกันฟังเสียงระฆังโจยะ โนะคาเนะ (Jyoyo no kane) จากวัดที่มีชื่อเสียงทั่วประเทศซึ่งจะมีการถ่ายทอดทางสถานที่โทรทัศน์และวิทยุ พระจะผลัดกันตีระฆังในวัดให้ครบ 108 ครั้ง ถือเป็นการขับไล่กิเลสชั่วร้าย 108 อย่างที่มีอยู่ในตัวมนุษย์ เพื่อจะได้ต้อนรับวันขึ้นปีใหม่ด้วยจิตอันบริสุทธิ์ ซึ่งในวันนี้ชาวญี่ปุ่นนิยมเข้าร่วมกิจกรรมต่างๆ เพื่อลบล้างสิ่งไม่ดีทั้งหลาย เช่น

การตีระฆังวันสิ้นปี (โจยาโนะ คาเนะ) : คืนก่อนวันขึ้นปีใหม่ ตามวัดทั้งประเทศญี่ปุ่นจะมีพิธีการตีระฆังเป็นจำนวน 108 ครั้ง เนื่องจากคำสั่งสอนในศาสนาพุทธนั้น มนุษย์มีบาป 108 ชนิด เชื่อว่าการตีระฆังจะช่วยล้างบาปได้ เมื่อสิ้นเสียงของระฆังครั้งสุดท้ายโลกจะเปลี่ยนใหม่ มนุษย์มีอิสระที่จะเริ่มปีใหม่ด้วยสภาพที่ใสสะอาด

การนวดแป้ง (โมจิซึคิ) :โมจิเป็นอาหารตามประเพณีวันปีใหม่ในอดีต จะมีการทำขนมนี้กันทุกบ้าน ปัจจุบันยังคงมีหลายครอบครัวที่ยังคงนิยมทำขนมชนิดนี้

ของขวัญสิ้นปี(เซอิโบ) : เป็นประเพณีการให้ของขวัญวันสิ้นปีเพื่อแสดงการขอบคุณแก่ผู้ที่ให้ความช่วยเหลือ และให้การบริการ ยังมีช่วงเวลาที่ชาวญี่ปุ่นนิยมให้ของขวัญในช่วงเดือนกรกฎาคม เรียกว่า “โอจูเกง” (ของขวัญกลางปี)

วันปีใหม่

– แสงของดวงอาทิตย์ในวันปีใหม่ (อาซึฮิโนเด้)

– การไปวัดครั้งแรกของปี (ฮาซึโมเด้)

– อาหารวันขึ้นปีใหม่ (โอเซจิ เรียวหริ)

– เงินในรูปของขวัญ (โอโทชิดามะ)

   ญี่ปุ่น ประเทศที่มีการพัฒนาอย่างรวดเร็ว นอกจากนั้นยังมีระบบขนส่งสาธารณะที่มีมาตรฐาน และยังหลากหลายอีกด้วย รู้หรือไม่ครับว่า เครือข่ายรถไฟของญี่ปุ่นเป็นระบบขนส่งที่มีประสิทธิภาพมาก และให้บริการทั่วถึงมากที่สุดแห่งหนึ่งในโลก มีตารางเวลาที่หนาแน่นและตรงเวลา อีกทั้งสะอาด ปลอดภัยและสะดวกสบายอีกด้วย ในเมืองใหญ่ ๆ เช่นโตเกียว และ โอซาก้า การเดินทางโดยใช้รถไฟและรถไฟใต้ดินร่วมกัน ประกอบกับการเดินเท้าอีกเล็กน้อย จะพาคุณไปยังจุดหมายปลายทางที่ต้องการได้ทุกแห่งหน การเดินทางโดยรถไฟจึงเป็นที่นิยมมากที่สุดในญี่ปุ่น

ชิงกันเซ็ง เป็นอีกระบบขนส่งสาธารณะที่ได้รับความนิยมในญี่ปุ่น ชื่อเรียกว่าชิงกันเซ็ง เป็นชื่อเรียกเครือข่ายรถไฟความเร็วสูงในประเทศญี่ปุ่นซึ่งดำเนินงานโดย 4 กลุ่มบริษัทรถไฟญี่ปุ่น สายแรกที่เปิดใช้งานคือ โทไกโด ชิงกันเซ็ง รถไฟชิงกันเซ็งให้บริการแก่ผู้โดยสารด้วยความเร็วสูงสุด 320 กิโลเมตร ต่อชั่วโมง และรู้หรือไม่ครับว่า รถไฟชิงกันเซ็งยังทำลายสถิติรถไฟที่วิ่งเร็วที่สุดในโลกด้วยความเร็วถึง 603 กิโลเมตรต่อชั่วโมง ในการทดสอบขบวนแม็กเลฟ เมื่อเดือนเมษายน ค.ศ. 2015 อีกด้วยครับ

แต่เชื่อว่าหลายท่านก็คงคุ้นหูกับคำว่า รถไฟหัวกระสุน อยู่เหมือนกันใช่ไหมล่ะครับ  การออกแบบภายในขบวนรถไฟของชินคังเซ็นก็ยังมีรายละเอียดที่น่าสนใจมากมายครับ อาทิเช่น การออกแบบที่นั่งตรงกลางให้กว้างกว่าที่นั่งริมทางเดินและที่นั่งริมหน้าต่าง จนกลายเป็นตำแหน่งที่นั่งได้สบายกว่า เพื่อแก้ปัญหาผู้โดยสารที่ส่วนใหญ่มักจะไม่ชอบนั่งตำแหน่งตรงกลางสำหรับที่นั่งที่มี 3 ที่ติดกันครับ และอีกหนึ่งตัวอย่างที่น่าสนใจเกี่ยวกับการออกแบบภายในของรถไฟชินคังเซ็น ที่เพิ่มความเพลิดเพลินใจให้กับผู้โดยสาร นั่นก็คือ ขบวนรถไฟชินคันเซ็นโทเรยุที่ภายในมีอนเซ็นแช่เท้าและที่นั่งแบบเสื่อทาทามิ นี้คือความสะดวกสบายในด้านการบริการแก่ผู้โดยสารภายในขบวนรถไฟความเร็วสูงที่ชื่อว่า ชินคังเซ็น ครับ